ايرانيان سال خورشيدي نگاه ميداشتند (يعني بر اساس ارتباط خورشيد با زمين). و سال را به دوازده ماه و هر ماه به سي روز بخش ميكردند. به اين ترتيب سال 360 روز و شروع سال بعد هر سال پنج روز و پنج ساعت و 48 دقيقه و 46 ثانيه زودتر انجام ميشد. هخامنشيان رفع اين مشكل را دنبال ميكردند. ساسانيان تقسيم دوازده ماه، و هر ماه سي روز، در سال را حفظ كردند براي هر روز نامي معين كردند و پنج روز هم به آخر سال افزودند به نام «گاتها». به اين ترتيب، سال ساساني 365 روز شد و براي جبران ساعت و 48 ثانيه ، هر يكصد و بيست سال، يك ماه به سال ميافزودند.
در آغاز سده ششم ميلادي ساسانيان روش «كبيسه» را برگزيدند يعني هر چهار سال يك روز به ماه ميافزودند و آن را به نام "اورداد" يعني روز افزوده خداداد ميناميدند.
هفت روز اول ماه به نام اهورا مزدا و امشا سپندان (اورمزد، بهمن، ارديبهشت، شهريور،سپندار مزد، خرداد، امرداد) و 23 روز ديگر به نام ايزدان است. روزهاي اول، هشتم، پانزدهم و بيست سوم هر ماه بنام خداوند است (اورمزد، دي به آذر،دي به مهر،دي به دين) بنابراين ميشود از جهتي گفت كه هر ماه به دو بخش هفت روز و دو بخش هشت روز تقسيم ميشود و اين نزديكترين شباهت تقسيمات ماه زرتشتي با ماه به چهار هفتهاي است.
نامهاي سي روز ماه چنين است:
اورمزد |
خداوند جان و خرد |
بهمن |
منش (انديشه) نيك |
ارديبهشت |
راه راستي، دادگري |
شهريور |
توان برگزيده و سازنده |
سپندارمزد |
مهر و آرايش افزاينده |
خرداد |
رسايي و خودشناسي |
امرداد |
بيمرگي و جاوداني |
دي به آذر |
آفريدگار |
آذر |
آتش، فروغ |
آبان |
آبها |
خير |
خورشيد |
ماه |
ماه |
تير |
ستاره باران |
گوش |
گيتي |
دي به مهر |
آفريدگار |
مهر |
پيمان و دوستي |
سروش |
كاركرد به نداي وجدان، پيام آور، راستي و دين |
رشن |
دادگري |
فروردين |
روان پاسدار، پيشرفت |
وِرهرام |
پيروزي |
رام |
صلح و آشتي |
باد |
باد (هوا) |
دي به دين |
آفريدگار |
دين |
وجدان و دين |
ارد |
بركت و داده اهورايي |
اشتاد |
كار، داد، راستي |
آسمان |
آسمان |
زامياد |
زمين |
مانتره سپند |
سخن انديشهزا، نماز، گفتار نيك |
انارام |
نور درخشنده و روشنايي بيپايان . |
نام دوازده ماه سال:
فروردين |
ماه فروشيها(روانهاي پاسدار وپيشرفتدهنده) |
ارديبهشت |
ماه راستيها و دادگريها |
خرداد |
ماه خودشناسيها و رساييها |
تير |
ماه بركت و فراواني |
امرداد |
ماه بيمرگيها، جاوداني |
شهريور |
ماه نيروي سازنده و برگزيده |
مهر |
ماه دوستي و پيمان |
آبان |
ماه آبها |
آذر |
ماه آتش و فروغ پاكي |
دي |
ماه وحش، دادار |
بهمن |
ماه خرد (منش نيك) |
اسفند |
ماه مهر و آرامش افزاينده |
ماخذ: كتاب فلسفه زرتشت
نجم #1